Türkiye’de çocuk oto koltuğu kullanım oranı yalnızca %20,5. Oysa doğru kullanıldığında ölümleri %76 azaltıyor. İşte dünya ile Türkiye arasındaki farklar…
Türkiye’de Çocuk Güvenliği Alarm Veriyor
Araç içi çocuk güvenliği konusunda en önemli donanımlardan biri çocuk oto koltuğu. Avrupa’da ve ABD’de yaygın şekilde kullanılan bu güvenlik ekipmanı, Türkiye’de ise ne yazık ki yeterince tercih edilmiyor. İskandinav güvenlik teknolojisini Türkiye’ye taşıyan BeSafe, Avrupa Birliği’nin yeni yönetmeliği olan I-Size standardına uygun koltukların önemine dikkat çekiyor.
Türkiye’de Oto Koltuğu Kullanımı Yalnızca %20,5
İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi verilerine göre, Türkiye’de çocuk oto koltuğu kullanma oranı sadece %20,5.
- Bilgisi olmayan ve kullanmayan: %28
- Bilgisi olduğu halde kullanmayan: %51,5
- Bilip kullanan: %20,5
Bu tablo, toplumun büyük kısmının oto koltuğu hakkında bilgi sahibi olmasına rağmen kullanmadığını ortaya koyuyor.
Dünya Genelinde Kullanım Oranları
Çocuk oto koltuğu, doğru kullanıldığında ölümleri %76 oranında azaltıyor (NHTSA – ABD verisi). Dünya genelinde tablo şöyle:
- Avustralya: %90
- ABD: %84
- Avrupa ülkeleri: %70–90 arası
- Türkiye: %20,5
Bu fark, gelişmiş ülkelerde oto koltuğunun bir yaşam biçimi haline geldiğini, Türkiye’de ise ciddi bir farkındalık eksikliği olduğunu gösteriyor.
Kazalarda Çocukların Yeri
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, oto koltuğu kullanımını zorunlu kılan ülkelerde çocuk ölümleri %3 seviyesinde. Ancak kuralın uygulanmadığı ülkelerde bu oran %46’ya kadar çıkıyor.
Türkiye’de araç kazalarında:
- Yaralanan veya ölenlerin %30’u 0-14 yaş arası çocuklardan oluşuyor.
- Bu da, çocukların trafik kazalarında en savunmasız gruplardan biri olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
I-Size Yönetmeliği Neden Önemli?
Avrupa Birliği’nin yeni I-Size yönetmeliği, çocuk oto koltuklarında güvenlik standartlarını yükseltiyor.
- Arka yönelimli kullanım: Çocukların ilk 15 ay boyunca arka yönelimli oto koltuğunda seyahat etmesi şart.
- Yan darbe koruması: Baş ve boyun bölgesine gelen darbelerde üstün koruma sağlıyor.
- Yükseklik bazlı sınıflandırma: Boy kriteri üzerinden koltuk seçimini kolaylaştırıyor.
BeSafe Türkiye Genel Müdürü Kasım Yiğit, I-Size uyumlu koltukların Türkiye’de yaygınlaşması halinde, kazalarda çocuk ölümlerinin ve yaralanmalarının önemli ölçüde azalacağını vurguluyor.
Neden Kullanılmıyor?
Türkiye’de düşük kullanım oranlarının sebepleri arasında:
- Yüksek fiyat algısı
- “Kısa mesafe” düşüncesi
- Yanlış güven algısı (“Kucağımda tutarım” yaklaşımı)
- Bilgi eksikliği
Oysa araştırmalar gösteriyor ki, en fazla kaza evin 1–2 km çevresinde gerçekleşiyor. Yani kısa mesafede oto koltuğu kullanmamak, en büyük riski oluşturuyor.
Kullanıcı Profili
Türkiye’de oto koltuğu kullananların %83’ü koltuğu kendisi satın alıyor. %16,5’lik kesim ise bir yakınından edinmiş durumda. Bu da, ikinci el kullanımın hala yaygın olduğunu gösteriyor. Ancak uzmanlar, ikinci el koltukların güvenlik testlerinden geçip geçmediğinin belirsiz olabileceğini vurguluyor.
Piston Kafalar Yorumu
Türkiye’nin oto koltuğu kullanımında dünya ortalamasının çok gerisinde kalması, ciddi bir güvenlik açığına işaret ediyor. 🚸
BeSafe gibi güvenlik odaklı markaların çabaları önemli olsa da, esas değişim yasal zorunluluk, eğitim ve toplumsal bilinçlenme ile mümkün olacak. Bizce Türkiye’de zorunlu oto koltuğu kontrolleri artırılmalı ve aileler özellikle kısa mesafelerde bile koltuk kullanmaya teşvik edilmeli.